Week Intern Begeleiden 2023 (WIB)

Natuurlijk is Marcel ook dit jaar weer onze dagvoorzitter. Met zijn bevlogenheid en enthousiasme verbindt hij de lezingen en thema's van de WIB aan elkaar en verzorgt hij opnieuw de rode draad door de dag.

Het brein van kleuters ontwikkelt zich in een unieke periode in een mensenleven. Het is een fase waarin een enorme groeispurt is waar te nemen in allerlei hersengebieden. Hierdoor ontwikkelen kleuters zich van peuters, die sterk leven in het moment, tot kleuters die grip leren krijgen op hun gedrag, emoties en concentratievermogen. Sociale relaties gaan zich verdiepen, net als de eigen sociaal-emotionele ontwikkeling.

In de lezing ‘Kleuters: jonge kinderen met grote breinen’ zal neuropsycholoog Marald Mens je meenemen op een ontdekkingstocht door het kleuterbrein. Je krijgt inzicht in de ontwikkeling en de belangrijkste principes ervan, zodat je goed kunt inspelen op de nieuwsgierigheid, het leren en de sociale interacties van kleuters in deze cruciale ontwikkelingsfase. Neuropsychologische kennis wordt afgewisseld met praktijkvoorbeelden en filmmateriaal. En, zoals altijd bij Marald Mens, wordt het met een vleugje humor gebracht. 

Hoe zorg je voor succes in een schoolverbeterproces? De focus van de intern begeleider als kwaliteitscoördinator verandert: van achteraf ‘repareren’ wat niet goed gaat naar meer preventief samen werken aan goed onderwijs voor elke leerling. Om het vakmanschap van de leraren in de school te versterken, speel je als IB’er een actieve rol in dit proces van schoolverbetering.

Hoe kun je zo’n schoolverbetertraject ontwerpen en begeleiden? Welke factoren zorgen voor een succesvol traject? En wat kun jij doen om je teamleden goed te laten samenwerken in het verbetertraject? In deze sessie krijg je handvatten hoe jij als procesbegeleider kunt bijdragen aan een sterke samenwerkingscultuur en een succesvol schoolverbetertraject.

Scholen hebben vandaag de dag vrijheid om (binnen de kaders van de wet) zelf te bepalen wat hun kwaliteitsstandaarden zijn en welke kwaliteit ze nastreven. Daarnaast hebben ze ook de vrijheid om zelf een kwaliteitscultuur op te bouwen. Een kwaliteitscultuur laat zich vangen in drie hoofdonderwerpen, te weten: vertrouwen, participatie en communicatie (Vegt, Middelbeek & Suijkerbuijk, 2020). Door deze receptuur te kennen en te doorleven ben je, als kwaliteitscoördinator, het vliegwiel als het gaat om het stimuleren van de leercultuur om te komen tot kwaliteit binnen de school. Marc Cobben neemt je mee en vertelt je alles wat jij moet weten als KC'er met betrekking tot de kwaliteitscultuur, zodat de weg naar succes voor de hand ligt.

Prikkels in en om het klaslokaal zijn overal en kunnen een negatieve invloed hebben op aandacht, concentratie en welbevinden van leerlingen. Welke prikkels vanuit de zintuigen worden doorgelaten naar het bewustzijn (sensorische gevoeligheid) en welke prikkels als relevant worden bestempeld, wordt in de hersenen bepaald. Kinderen kunnen enorm verschillen in sensorische gevoeligheid en prikkelverwerking, maar kunnen daar ook nog in ontwikkelen. 

Druk of teruggetrokken gedrag van een leerling in de klas kan het gevolg zijn van zowel onder- als overprikkeling en vereist een andere benadering in beide situaties. Het kan voor een leerkracht echter lastig zijn te weten of een leerling onder- of overprikkeld is.

In mijn lezing zal ik ingaan op prikkelverwerking in het ontwikkelende kinderbrein en zal ik resultaten presenteren van een voorstudie. In deze studie heb ik gekeken naar de relatie tussen druk gedrag in de klas en individuele verschillen in prikkelverwerking.

De resultaten van dit pilotonderzoek geven meer inzicht in wat er achter druk (of juist teruggetrokken!) gedrag zit, zodat leerkrachten handvatten krijgen om hierop in te spelen.

 "Ik begrijp de techniek van het waarderend onderzoeken. Maar hoe kan ik nou coachend handelen wanneer ik iets zie dat ik niet goed vind, of waar ik me zorgen over maak, zowel in het handelen van de leerkracht als in het leren van de groep?"

"Hoe pak ik het aan als ik coachend een leerkracht niet voldoende in beweging krijg?"

"Wat kan ik doen als het coachende gesprek dat ik voer, stroef verloopt?"

Heb jij deze vragen ook? In deze workshop verkrijg je verdiepende inzichten op de techniek van Waarderende onderzoekende klassenbezoeken (WIB 2023) vanuit Liefdevol confronterend coachen. Ik noem het ook wel M&M. 

Nieuwsgierig geworden? Dan zie ik je graag in de workshop! Je kunt ook deelnemen wanneer je de workshop Waarderende onderzoekende klassenbezoeken op de WIB 2023 niet hebt gevolgd. Lees ter voorbereiding vast het bijgevoegde artikel dat verscheen in de TIB 2-2024. 

Artikel Waarderende onderzoekende klassenbezoeken

Als een kind op school (bijna) niet praat, maar thuis wel, kan er sprake zijn van selectief mutisme. Wat is selectief mutisme? Wat zorgt ervoor dat ze niet praten? Wat komt er, behalve het niet praten, vaak nog meer bij kijken? Hoe kunnen deze kinderen op school begeleid worden? Hoe ga je als leerkracht hier mee om? Wat kan de rol van de IB'er hierbij zijn?

Allemaal vragen die tijdens deze sessie aan bod komen. Er wordt besproken hoe binnen een klassensituatie omgegaan kan worden met kinderen met selectief mutisme. Wat kan een leerkracht beter wel of juist beter niet doen? Wat vraagt dit van de school? Vanuit verschillende casussen wordt een combinatie van theorie en praktijk doorgenomen. De nadruk ligt op de dagelijkse praktijk binnen de school.

Wetenschappelijk onderzoek leert ons dat de verwachtingen van leraren de leerprestaties van leerlingen zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden. Een belangrijke rol is dus weggelegd voor de leraar als het gaat om de (volledige) benutting van leerpotentie. Tijdens deze workshop zullen de belangrijkste inzichten gedeeld worden uit het boek ‘Benut het leerpotentieel van álle leerlingen’. Deze workshop gaat daarom over meer dan het effectief handelen van de leraar. Het gaat over hoe leraren denken en handelen vanuit hoge verwachtingen van al hun leerlingen. Visies, opvattingen, verwachtingen en de houding van onderwijsprofessionals komen hierin terug. Uit talloze onderwijsonderzoeken naar het verbeteren van leerprestaties en de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen blijkt het hebben van hoge verwachtingen onlosmakelijk hiermee verbonden te zijn. Tijdens deze workshop wordt ingegaan op de volgende vragen: Wat betekent dat voor mij als intern begeleider? Hoe kan ik mijn collega’s aanzetten tot het hebben van hoge verwachtingen en hen hiernaar helpen handelen? Hoe kan ik bij mij op school tegemoet komen aan verschillen tussen leerlingen?

"Kom tot diep leren in de leerkuil." Een metafoor die gebaseerd is op de leeruitdaging beschreven door James Nottingham, een Britse onderwijskundige. Om tot leren te komen moet je metaforisch door een kuil. Vaak wordt er gedacht dat dit alleen hoogbegaafde leerlingen betreft, maar niks is minder waar. Iedereen gaat door een leerkuil om tot leren te komen. Alleen bij de één voelt het anders dan bij de ander. Wat voor de één een kuiltje is, wordt door de ander ervaren als een diepe put.

Samen gaan we in gesprek over de leerkuil. Wat zijn de fasen, wat levert het op en wat heb je nodig om aan de overkant te komen? Laat je uitdagen tijdens deze workshop en zet de eerste stap om de leerkuil te koppelen aan je lessen of individuele begeleiding van de leerlingen.

Je kent het vast wel, het ene schooljaar heeft de leerkracht een heerlijke groep waar goed mee gewerkt kan worden en het volgende schooljaar staat diezelfde leerkracht met zijn/haar handen in het haar. De leerlingen in de groep blijven maar “stormen”, er zijn continu (kleine) ruzies en het lijkt wel of de groep niet optimaal tot leren komt. Hoe zit dat precies? Wat kan je als IB'er doen om de leerkracht te ondersteunen bij een “moeilijke” groep en hem/haar helpen om weer grip te krijgen op het groepsproces? Tijdens deze deelsessie neem ik jullie mee in de achtergrondkennis over groepsvorming, vastgelopen groepsvormingsprocessen en is er aandacht voor de vertaling naar de praktijk.

Groei, ontwikkeling en resultaat: hoe krijg je het voor elkaar? “Effectief onderwijs begint met de juiste verbinding.”

Je doet er als IB'er er alles aan om opbrengsten inzichtelijk te maken en daarmee grip te krijgen op wat nodig is. Maar dan …

Dan begint het grote afstemmen op de leerkracht, het kind én de ouders. En het coachen en begeleiden op de werkvloer. In deze workshop laten we je ervaren welke opbrengsten je krijgt als je dat op een systemische manier doet, waarbij je naar de onderstroom leert te kijken. Je krijgt inzicht in dynamieken die ervoor zorgen dat iets stagneert. Je gaat aan de slag met een praktische coaching tool die je de volgende dag direct kunt inzetten.

“De meeste bo-leerlingen beheersten minstens het fundamentele niveau (1F) voor lezen, taalverzorging en rekenen. Ongeveer 75% van de leerlingen gaat na het basisonderwijs naar vmbo-t, havo of vwo. Voor een goede aansluiting op deze onderwijssoorten is het van belang dat deze leerlingen ook het streefniveau beheersen. Van de bo-leerlingen behaalde bijna driekwart ook het streefniveau (2F) voor lezen, maar voor taalverzorging en rekenen lagen deze percentages lager. Zeker bij rekenen moeten meer leerlingen dit streefniveau kunnen behalen.” (Uit: Hoofdlijnen - De Staat van het Onderwijs 2023 - Het stelsel). Tijdens deze bijeenkomst kijkt Peter C. van Dijk samen met ons welke valkuilen en mogelijkheden er binnen ons rekenonderwijs zijn om meer leerlingen te begeleiden naar 1S.

In deze lezing staan wij stil bij het nastreven van het referentieniveau 1S als uitgangspunt voor het aanbod in het basisonderwijs. Er wordt ingegaan op de verschillen tussen referentieniveau 1F en 1S, er is aandacht voor het stellen van hoge verwachtingen en kansengelijkheid. Uit diverse onderzoeken blijkt dat het hebben van hoge verwachtingen zorgt voor betere leerprestaties op rekengebied. Daarbij is effectief rekenonderwijs waarbij de kennis en vaardigheden van de leerkrachten centraal staan, een zeer belangrijk onderdeel. In de lezingen voor de Week van de Intern Begeleiders (WIB) zal aandacht zijn voor het belang van het stellen van hoge verwachtingen in combinatie met effectief rekenonderwijs op weg naar 1S en de rol van IB'ers hierin.

Tijdens deze lezing neemt Mieke je mee in data, opbrengsten, onderwijskwaliteit en kwaliteitsbeleid. Hoe kun je systematisch werken aan kwaliteitsverbetering door gebruik te maken van data? Oftewel: wat is datazingeving? Hoe kun je dit integreren in cyclisch werken en hoe geef jij als intern begeleider hier sturing aan?
In deze praktische en no-nonsense sessie word je geïnspireerd hoe je structuur, cultuur en leidinggeven aan continue verbetering van de kwaliteit van het onderwijs weg kunt zetten in jouw school.

Neuropsychologie kent een grote belangstelling vanuit het onderwijs. Dat geldt met name voor de executieve functies (EF). Veel leraren signaleren EF-problematiek en willen graag hulp bieden. Vaak vragen zij hun IB’er of KC’er om raad. Maar wat zijn nu de do’s en don’ts en hoe zorg je er als IB’er of KC’er voor dat leraren niet overspoeld worden met adviezen?

Esther heeft 9 aanraders voor leraren. Die aanraders helpen hen bij het aanscherpen van hun handelen: zo kunnen ze de EF van leerlingen stimuleren. In deze inspiratiesessie laat Esther je zien hoe jij vanuit jouw rol leraren kunt ondersteunen en professionaliseren als het gaat om uitdagingen op het gebied van EF. We kijken met een voorbeeldcasus wat er ingezet kan worden. Voor het volgen van deze inspiratiesessie is enige voorkennis van EF gewenst. Kijk op www.breinbloeiers.nl/wib24/ om deze voorkennis op te doen of te activeren.

Taal begint thuis. Er zijn echter grote verschillen tussen de taal die kinderen van huis uit meekrijgen. Kinderen van ouders met minder opleiding en hulpbronnen zijn vaak in het nadeel ten opzichte van hun leeftijdgenoten met hoger opgeleide ouders. Dit leidt tot kansenongelijkheid. Tijdens deze bijdrage vertellen we hoe we tijdens praktijkgericht onderzoek samen met leraren van jonge kinderen op zoek zijn gegaan naar hoe zij met hun taalonderwijs beter in kunnen spelen op de verschillen tussen kinderen en hun taalomgeving thuis. We blikken terug op het onderzoeksproces, de ontwerpgerichte aanpak in co-creatie met leraren en ouders en op het resultaat: een aanpak die leraren helpt zich te bekwamen in het aangaan van partnerschapsrelaties met ouders ter ondersteuning van de taalontwikkeling van hun kinderen (Thuis in Taal). Hierbij is het steeds de vraag hoe leraren kunnen aansluiten bij juist de kinderen en ouders met de minste kansen. Tot slot vertellen we nog iets over recent onderzoek, waarbij we op zoek zijn naar hoe professionals kinderen en ouders ook thuis kunnen ondersteunen bij het bieden van een taalrijke omgeving.

Veerkracht is het beste te omschrijven als het vermogen om op een passende manier te reageren op stressvolle omstandigheden. Je hebt veerkracht nodig om te kunnen omgaan met uitdagingen en moeilijkheden. De hoeveelheid veerkracht van een persoon is geen vaststaand gegeven. Iedereen kan (meer) veerkracht ontwikkelen!

Als IB’er/ KC’er is het ook belangrijk om de veerkracht binnen je team op peil te houden. Veerkrachtige leerkrachten kunnen immers bijdragen aan de veerkracht van hun leerlingen. Ook leerkrachten moeten weleens flink door de leerkuil heen tijdens een studiedag, hebben helpende gedachten nodig om een moeilijk oudergesprek in te gaan en passen verschillende copingstrategieën toe in een hectische periode op school. Leren van en met elkaar over veerkracht is een krachtig middel om als team (nog) meer met elkaar te verbinden. Hiervoor zijn talent, lef, groei en kracht sleutelbegrippen om met elkaar over in gesprek te gaan. In deze workshop krijg je praktische tools om met veerkracht aan de slag te gaan. Zowel voor jezelf, als voor je collega’s. Met uiteindelijk natuurlijk het doel veerkrachtige kinderen!

In deze presentatie leer je op originele wijze beter en leuker samenwerken. Dat resoneert, want muziek raakt iedereen en in de muziek telt elke stem. Hoe zet je de toon? Op welke manier stem je op elkaar af? Waarom kun je niet zonder dissonanten in je organisatie? Muziek zorgt voor verbinding. Met veel humor, passie en live muziek zoekt Nicolaas die verbinding op.