Waarom goed kleuteronderwijs aandacht, erkenning en ruimte verdient

De ruimte voor spelend leren staat onder druk, terwijl juist dat spel de motor is van groei in taal, denken en zelfvertrouwen. Veel kleuterleerkrachten herkennen het spanningsveld tussen wat ze weten dat werkt en wat beleid of systemen van hen vragen. Precies daar ligt de aanleiding voor het Nationaal Kleutercongres 2026.

De vele rollen van de kleuterleerkracht

Kleuterleerkrachten bekleden dagelijks een grote verscheidenheid aan rollen: de coach, de scheidsrechter, de ondertitelaar, de toneelspeler, de wondenverzorger en – als er nog tijd is – de leerkracht. De dagen en weken vliegen voorbij, met drukke planningen tijdens de lestijd én daarna.

Onderhevig aan alle verwachtingen, richtlijnen en tijdsdruk dreigen we soms de essentie uit het oog te verliezen. Dat is precies waarom het congres dit jaar draait om het thema ‘Alles wat we niet mogen vergeten’: een dag die uitnodigt om terug te keren naar wat er écht toe doet in het kleuteronderwijs.

Terug naar de essentie

Volgens mede-organisator Mike Nijskens (Topwijs) is dat precies waar het congres voor bedoeld is:  “Als we kinderen écht serieus nemen,” zegt hij, “dan moeten we het kleuteronderwijs daar ook naar inrichten. Het congres is een manier om die boodschap stevig neer te zetten. Dat doen we met kennis, ervaring én liefde voor het vak.”

Tijdens deze 4^e editie staan we stil bij alles wat vaak onopgemerkt blijft: de stille kinderen in de groep, de ontwikkeling van jongens in een overwegend vrouwelijke beroepsgroep, en de kracht van onbegrensd spel. Ook nemen we de tijd om actuele thema’s te verkennen, zoals het bewust bieden van een rijk taalaanbod aan een generatie die opgroeit in een taalarmere wereld. Vragen als ‘Hoe versterk je geletterdheid zonder het spel over te nemen?’ lopen als een rode draad door de dag.

Vanuit het hart van het vak

Het Nationaal Kleutercongres wordt voor de vierde keer georganiseerd door Kleutterrevolutie, Topwijs en Instondo – drie partijen met diepe wortels in het (kleuter)onderwijs. Ze kennen de praktijk van binnenuit: de kracht van spelen leren, de verantwoordelijkheid die bij het vak hoort, maar ook de druk die steeds voelbaarder wordt.

Anouk Brouns, mede-organisator, auteur en onderwijsadviseur, benadrukt dat het congres geen ‘hoe-het-moet’-dag is. “We willen leerkrachten versterken in wat ze al doen,” vertelt ze, “en schoolleiders inspireren om daarin mee te bewegen.” Het gezamenlijke doel is even eenvoudig als urgent: de professional versterken én het vakgebied zichtbaar maken – op gelijke voet met de groepen 3 tot en met 8.

Thema 2026: Alles wat we niet mogen vergeten

Het thema van dit jaar is een oproep om stil te staan bij wat werkt – en bij wat we dreigen kwijt te raken door de nadruk te verleggen naar formats, rapporten en voorbedachte werkvormen en vooraf bepaalde knutselprojecten. Het is een uitnodiging om opnieuw te kijken naar de kracht van spel, de waarde van taal in interactie en het belang van observeren vóórdat we toetsen.

Zoals Janneke van Loon, directeur bij Instondo, het verwoordt: “Wat je als kleuterleerkracht doet, is funderend. Niet alleen voor het kind, maar voor het hele systeem. Dat vraagt om vertrouwen, ruimte en erkenning. Dat begint juist bij de kleine dingen die we sneller over het hoofd zien.”

Tijdens het congres ontdekken deelnemers hoe spelend leren en doelgericht werken elkaar versterken. Ze horen actuele inzichten, vertaald naar de praktijk van de klas, en ontmoeten collega’s die dezelfde vragen, overtuigingen en ambities delen. “Het mooiste,” zegt Janneke, “is als mensen na afloop zeggen: Ik wist het eigenlijk al, maar nu weet ik ook hoe ik het kan uitleggen, doorzetten en verdedigen. Dat is precies wat we willen bereiken.”

Meer dan een studiedag: een ode aan het kleuteronderwijs

Het Nationaal Kleutercongres 2026 biedt een inhoudelijk programma met keynotes van experts zoals Joseé Coenen, Hanneke Poot en Jur Deitmers én sessies van Hilde Stroobants, Carla van Deelen, Eustache Sollman, José Hillen en Sanne Vreugdenhil.

Het is een dag om opnieuw te zien waarom de basisfase van het onderwijs zó belangrijk is, en om te ervaren hoe sterk het kleuteronderwijs kan zijn wanneer professionals elkaar ontmoeten, uitdagen en versterken.Voor iedereen die werkt met jonge kinderen, die het fundament van goed onderwijs wil verstevigen, en die gelooft dat betekenisvol leren begint bij vertrouwen. Wegens grote belangstelling is er ook dit jaar uitgebreid. Ben jij er ook bij?

Ontdek het programma en reserveer jouw plaatsen nu via de website van Het Nationaal Kleutercongres.