Inclusief onderwijs 2035: wat is het en wat is ervoor nodig?

Hoe is inclusief onderwijs gedefinieerd?

In het beleidskader is de volgende definitie opgenomen van inclusief onderwijs: “Inclusief onderwijs is onderwijs waarbij alle kinderen en jongeren dicht bij huis, volwaardig en gelijkwaardig toegang hebben tot een inclusieve leeromgeving waarin zij zich samen ontwikkelen en samen leren en participeren.” Dit houdt dus in dat kinderen met diverse achtergronden en uitdagingen samen naar dezelfde school zullen gaan in hun eigen wijk. Aan een inclusieve leeromgeving stelt het beleidsplan nog drie eisen, ofwel drie kernelementen:

1.       Iedereen is welkom, ontwikkelt zich en hoort erbij.

2.       Er is goede ondersteuning voor iedereen.

3.       Alle kinderen participeren en leren.

Bij het eerste kernelement staat centraal dat ieder kind op een gelijkwaardige wijze kan deelnemen aan het onderwijs. Hierdoor komen leerlingen ook met veel verschillende kinderen in aanraking. Voor het tweede kernelement is het belangrijk dat het ondersteunende schoolteam multidisciplinair is om aan de diverse behoeftes van leerlingen en leerkrachten te voldoen. Tot slot benadrukt het derde kernelement dat de lessen zo worden ingedeeld dat elke leerling volledig kan voldoen aan zijn leerpotentieel en ook zijn sociale vaardigheden goed kan ontwikkelen.

Hoe wordt het nieuwe beleid aangepakt?

Het bewerkstelligen van inclusief onderwijs vergt een brede aanpak op landelijk niveau die vanuit verschillen invalshoeken moet worden benaderd. Het beleidskader zet de volgende invalshoeken uiteen:

• Wet- en regelgeving

De komende jaren gaat er grondig gekeken moeten worden naar wetten als de Wet op het primair onderwijs (WPO) en de Leerplichtwet, maar ook de zorgwetgeving moet worden onderzocht.

• Toezicht

Er zal met de inspectie moeten worden bekeken welke gevolgen inclusief onderwijs heeft voor de toezicht op het onderwijs en de jeugdhulp/-zorg.

• Bekostiging

Aan inclusief onderwijs hangt een ander prijskaartje dan aan het huidige onderwijsbeleid en het geld zal dus op een andere manier moeten worden verdeeld.

• Huisvesting

Ook zal er gekeken moeten worden naar waar nieuwe schoolgebouwen worden gebouwd en hoe deze worden ingericht om de gebouwen zo toegankelijk mogelijk te maken. 

• Samenwerking onderwijs, jeugdhulp en zorg

Omdat op een inclusieve school er leerlingen met verschillende uitdagingen zitten, heeft een aantal van deze leerlingen specialistisch onderwijs nodig. Samenwerking tussen onderwijs en zorg zal hierbij opnieuw worden ingericht.

• Regie, rollen en verantwoordelijkheden

De verantwoordelijkheden van schoolbestuur, zorginstanties en de lokale overheid worden opnieuw verdeeld.

• Opleidingen leraren en schoolleiders

Om leerkrachten en schoolleiders goed voor te bereiden op deze nieuwe diversiteit is het van belang om de huidige opleidingen passend te maken op de nieuwe onderwijsvorm.

• Toegankelijkheid curriculum en leermiddelen

Ook de leermiddelen en het curriculum zullen toegankelijker moeten worden gemaakt zodat elk kind mee kan doen in de les.

Wil je meer lezen over inclusief onderwijs in 2035? In het volledige beleidskader vind je verdere toelichting over de definitie van inclusie en de aanpak van het beleid. Het kader kan je hier lezen.