Veroordeel het kind, niet óók de ouders
Rosemarijn Dral, Tweede Kamerlid namens de VVD, kwam recentelijk met een voorstel om ouders verantwoordelijk te houden voor het crimineel gedrag van hun kind. Dit kan volgens haar bijvoorbeeld met opvoedcursussen of schadevergoedingen. Mike Loef van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), die promoveert op de rol van ouders bij jeugdcriminaliteit, is kritisch op deze plannen. Hij stelt dat de maatregelen juist een averechts effect zullen hebben.
In zijn reactie benadrukt Loef het volgende: “De gezinnen van jongeren die ernstige delicten plegen, hebben vaak al te maken met allerlei uitdagingen.” Verplichte cursussen of boetes zouden de stress voor deze gezinnen juist vergroten en zetten de relatie tussen ouder en kind onder druk. Dit is problematisch, aangezien een goede ouder-kindrelatie jeugdcriminaliteit kan voorkomen.
Ook stelt Loef dat de veronderstelling dat ouders zich niet verantwoordelijk zouden voelen onjuist is: “De meeste ouders zijn betrokken bij hun kind, doen hun uiterste best en voelen zich verantwoordelijk.” De voorgestelde straffen suggereren dat de opvoeding oorzaak is van het gedrag van hun kind. Ouders ervaren vaak al veel schuld en schaamte wanneer hun kind crimineel gedrag vertoont, wat de drempel om hulp te vragen verhoogt. De voorgestelde maatregelen verergeren dit: “Je wilt juist dat ouders de ruimte voelen om hulp te vragen als zij zich zorgen maken om hun kind. Deze voorstellen maken de drempel juist groter.”
Aan ouders geeft Loef het advies dat zij op drie manieren toezicht kunnen houden: “Ouders kunnen controle houden door regels te stellen, door hun kind steeds te vragen waar het mee bezig is, en doordat kinderen hun ouders zelf vertellen waar ze mee bezig zijn.” Zijn derde tip zou het risico op jeugdcriminaliteit aanzienlijk kunnen verkleinen. Kinderen voelen zich dan comfortabel genoeg om dingen te delen met hun ouders.
Tot slot refereert Loef aan de Britse Parenting Order. Ouders worden daarbij door de rechter verplicht een opvoedprogramma te volgen. Het kind dat antisociaal of crimineel gedrag vertoont, wordt strikt in de gaten gehouden. De positieve effecten waren nauwelijks zichtbaar. “Ouders ervaren de Parenting Order, mede door het gedwongen karakter, vooral als een negatief stempel”, aldus Loef.
Loef benadrukt dat opvoeding niet allesbepalend is. Jeugdcriminaliteit is een complex fenomeen dat ouders niet alleen kunnen oplossen en dat goede samenwerking vereist tussen onder andere onderwijs, politie en jongerenwerk. “Natuurlijk hebben ook ouders hierin een belangrijke rol, maar ingrijpen is alleen effectief op een manier die hen helpt.”
Lees hier de volledige reactie.