Samenwerkingsverbanden, hoe doen jullie het?
Onlangs publiceerde de Inspectie van het Onderwijs het nieuwe sectorbeeld De Staat van de Samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Hierin doet de inspectie verslag van de actuele en kritische stand van zaken rondom passend en inclusief onderwijs in Nederland. Op dit moment hebben ongeveer 228.000 leerlingen in het reguliere onderwijs extra begeleiding nodig. In het speciaal onderwijs groeit het aantal leerlingen. Deze ontwikkelingen staan haaks op de doelen voor inclusiever onderwijs. Ook zijn er zorgelijke signalen te zien: lange wachtlijsten, toenemend verzuim en een stijgend aantal vrijstellingen.
Bij 7 van de 28 samenwerkingsverbanden was het oordeel van de inspectie een onvoldoende. Wat deze scholen vaak gemeen hebben, is dat er geen dekkend netwerk van voorzieningen is. Noodzakelijk voor het realiseren van inclusief onderwijs zijn concrete doelstellingen, betere samenwerking en een versterking van de evaluaties.
De inspectie ziet ook dat er grote verschillen zijn tussen samenwerkingsverbanden. Onder andere varieert het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs sterk per regio. Wel is er een algehele toename te zien van het aantal deelnemende leerlingen aan het gespecialiseerd onderwijs. Hierdoor is er minder geld beschikbaar voor passend onderwijs op reguliere scholen. Ook zag de inspectie in 2023 dat het voor 26 samenwerkingsverbanden een uitdaging wordt om op lange termijn zelfstandig aan de verplichtingen voor passend onderwijs te blijven voldoen. Aangesloten (reguliere) schoolbesturen dragen in deze situatie zelfs bij aan de financiering van het speciaal onderwijs.
In het rapport komt duidelijk naar voren dat het niet langer werkt om samenwerkingswerkingsverbanden vrij te laten kiezen of ze leerlingen passend onderwijs bieden in het reguliere of speciaal onderwijs. Het reguliere onderwijs moet in 2035 namelijk het uitgangspunt zijn. Samenwerkingsverbanden worden daarom ook opgeroepen om hier actief beleid op te voeren. De basis voor het gezamenlijk realiseren van passend onderwijs ligt volgens de inspectie in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband. Ook benadrukt de inspectie het belang van concrete doelen: zo is de weg naar inclusief onderwijs namelijk minder vrijblijvend en beter te verantwoorden.
Lees hier het volledige rapport voor alle inzichten en aanbevelingen