In de praktijk: de verbindingsgroep

De reguliere basisschool van Maartje Visser-de Boer werkt nauw samen met Kentalis. Deze samenwerking wordt een mediumsetting genoemd. Kentalis is een organisatie die zich bezighoudt met onderzoek, diagnostiek, zorg, onderwijs en ambulante begeleiding voor mensen met een beperking in horen of communiceren.

Op de school is er sinds 2018 een verbindingsgroep voor leerlingen in groep 1 en 2 met een intensief cluster 2-arrangement, in dit geval een intensieve taalontwikkelingsstoornis. Ook is er in de groep plek voor leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften die nog niet in het reguliere onderwijs kunnen instromen. In 2013 was de school al begonnen met integratiegroepen: reguliere groepen waarin leerlingen met ondersteuningsarrangement cluster 2 worden opgenomen. Jaarlijks bieden zij daarmee ongeveer 20 leerlingen van groep 1 t/m 8 een passende onderwijsplek. In dit interview vertelt Maartje Visser-de Boer over de verbindingsgroep.

Welke ontwikkeling(en) hebben jullie binnen de verbindingsgroep doorgemaakt?

‘De verbindingsgroep was oorspronkelijk bedoeld voor leerlingen met een intensieve taalontwikkelingsstoornis. Door een daling in het aantal van deze leerlingen ontstond de noodzaak om de groep te behouden, maar in een andere vorm. Binnen onze vereniging van zeven scholen signaleren we ook jonge leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, voor wie een directe start op de reguliere basisschool lastig is.

De reguliere groepen zijn soms te groot om deze leerlingen voldoende ondersteuning te bieden. Door hen een plek te geven in de verbindingsgroep, krijgen zij meer tijd en ruimte om te ontdekken wat zij nodig hebben binnen het onderwijs.

De verbindingsgroep werkt nauw samen met de reguliere groepen 1/2. Leerlingen nemen, zodra zij daar klaar voor zijn, ook deel aan activiteiten in de reguliere groep. Zo kunnen we goed observeren wat er nodig is om een overstap naar de reguliere groep mogelijk te maken. Die overstap kan binnen onze eigen school plaatsvinden, maar ook op een basisschool dichter bij huis.

Binnen deze ontwikkelingen is het van groot belang dat de samenwerkende partijen een heldere en gedeelde visie hanteren, en daarbij vooral oog houden voor de mogelijkheden die er zijn.’

Hoe wordt de groep gefinancierd? Hoe pakken jullie dit aan?

‘Schoolvereniging Rehoboth, waar onze school onderdeel van is, financiert deze groep samen met Kentalis. Vanuit een gedeeld gevoel van urgentie hebben beide partijen besloten hierin te investeren. Door open en transparant het gesprek te voeren en steeds de meerwaarde voor onze leerlingen centraal te stellen, is deze samenwerking tot stand gekomen – want dáár draait het uiteindelijk om.’

“Door open en transparant het gesprek te voeren en steeds de meerwaarde voor onze leerlingen centraal te stellen, is deze samenwerking tot stand gekomen – want dáár draait het uiteindelijk om.”

Wie staat er voor de klas? Welke expertise is er nodig?

‘Voor de klas staat een leerkracht van de Harmpje Visserschool. Zij is gespecialiseerd in het werken met het jonge kind en heeft ervaring binnen het speciaal onderwijs. Ze werkt nauw samen met de onderwijsassistent of leerkrachtondersteuner, die dagelijks aanwezig is voor begeleiding en ondersteuning. Ook is er intensieve samenwerking met betrokken externen. Naast hun kennis en expertise brengen deze collega’s een belangrijke mindset mee: denken in kansen en mogelijkheden, en werken vanuit een brede context.’

“Naast hun kennis en expertise brengen deze collega’s een belangrijke mindset mee: denken in kansen en mogelijkheden, en werken vanuit een brede context.”

Hoe ziet een schooldag van een leerling uit de groep eruit?

‘De schooldag van een leerling uit deze groep verloopt grotendeels zoals die van de andere kleutergroepen. De groep werkt thematisch samen met de andere kleutergroepen en volgt hetzelfde dagritme.

Wat deze groep kenmerkt, is dat er meer begeleiding en observatie plaatsvindt. De onderwijsaanpak is gericht op kansgericht werken, maatwerk en ondersteuning vanuit verschillende invalshoeken. Hierdoor ligt het tempo vaak wat lager en is er extra aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling als basis voor groepsleren.

Omdat de ontwikkeling van deze leerlingen niet altijd gelijkmatig verloopt, wordt het onderwijsaanbod hier flexibel op aangepast.’

Zijn er kinderen die jullie geen hulp kunnen bieden met deze groep?

‘Op dit moment is er één leerling met zeer specifieke problematiek op het gebied van haar taalontwikkeling. Deze problematiek is zo bijzonder dat we haar binnen de huidige setting niet voldoende kunnen ondersteunen. In overleg met de ouders is daarom besloten om te zoeken naar een onderwijsplek die beter aansluit bij haar behoeften.’

Wat vinden de leerlingen die deelnemen aan de groep zelf? Wat vinden de andere leerlingen op school van de groep?

‘De leerlingen voelen zich ontzettend prettig in de groep. Ze ontwikkelen zich goed en maken vriendjes zowel binnen als buiten de groep. Wat deze manier van werken zo mooi maakt, is dat alle kinderen leerlingen zijn van de Harmpje Visserschool. Hierdoor worden onderlinge verschillen minder opgemerkt, wat bijdraagt aan een prettige en veilige omgeving.’

“Wat deze manier van werken zo mooi maakt, is dat alle kinderen leerlingen zijn van de Harmpje Visserschool.”

Wat krijg je terug van ouders met betrekking tot de groep?

‘We voeren structureel multidisciplinair overleg waarbij we nauw samenwerken met ouders. Ouders zijn blij met de mogelijkheid van thuisnabij onderwijs dat aansluit op wat hun kind nodig heeft.’

Wat zijn jullie wensen voor de toekomst van de groep? 

‘Volgend schooljaar gaan we door met hoe we het nu doen. Onze ervaring is dat elk jaar weer vraagt om afstemming en overleg hoe de groep wordt vormgegeven, daarin kijken we niet te ver vooruit.’

Maartje Visser-de Boer is samen met Anneke Stoll-Meun directeur van de Harmpje Visserschool in Urk. 

Wil je meer lezen over inclusief onderwijs in de praktijk? Neem een proefabonnement op Werken aan inclusie, hét inclusieve vakblad voor onderwijsprofessionals.