10 vragen over seksuele vorming op school

1. Moeten scholen volgens de wet aandacht besteden aan relaties en seksualiteit?

In de kerndoelen voor het primair onderwijs staat vastgelegd dat scholen leerlingen moeten leren om respectvol om te gaan met seksualiteit en diversiteit. Deze kennis draagt namelijk bij aan een veilige en gezonde ontwikkeling voor elke leerling. Dit staat beschreven in kerndoel 38 voor het primair onderwijs, kerndoel 53 voor het speciaal onderwijs en kerndoel 44 voor Caraïbisch Nederland.

2. Waarom is dit een taak voor het onderwijs?

Kinderen gaan door verschillende ontwikkelingsfasen. Bij elke fase ontdekken ze weer meer over hun lichaam, zelfbeeld en de omgang met anderen. Door hier als school aandacht aan te besteden, help je hen te ontwikkelen tot zelfverzekerde, weerbare volwassenen en help je (seksueel) grensoverschrijdend gedrag te voorkomen.

3. Hoe kunnen scholen zulke lessen aanpakken?

Een school mag zelf bedenken hoe en wanneer het seksuele vormingslessen aanbiedt. Dit kan je bijvoorbeeld doen vanuit een bepaalde onderwijskundige en/of levensbeschouwelijke visie. Het RIVM heeft een handig overzicht  van verschillende erkende lesmethoden.

4. Hoe ontwikkel je een passende visie op het gebied van seksualiteit, seksuele diversiteit en genderdiversiteit?

Om richting te geven aan de lessen is het handig om als school op dit gebied een duidelijke visie te hebben. Er zijn verschillende instanties die kunnen helpen bij het creëren van zo’n visie. Zo adviseert Stichting School en Veiligheid verschillende scholen over dit onderwerp en heeft het programma Gezonde School een gemakkelijk te raadplegen handreiking die jou hierin kan ondersteunen.

5. Zijn scholen verplicht deel te nemen aan initiatieven als de Week van de Lentekriebels?

Het is niet verplicht om mee te doen aan een evenement als de Week van de Lentekriebels. Een school is wél verplicht om aandacht te besteden aan diversiteit en seksuele vorming. De Inspectie van het Onderwijs controleert of dit ook echt gebeurt.

6. Hoe betrek je ouders?

Wanneer je als school een duidelijk visie hebt opgebouwd, is het handig om dit zo goed mogelijk met ouders te communiceren. Het liefst aan het begin van de schoolcarrière van de leerling.

Besluit je om mee te doen aan initiatieven als de Week van de Lentekriebels? Informeer ouders dan ruim van tevoren en houd rekening met de verschillende perspectieven van ouders op dit soort onderwerpen.

7. Hoe houd je rekening met zorgen bij ouders en/of leerlingen?

Open communicatie en duidelijke uitleg over het onderwijsaanbod zijn erg belangrijk wanneer ouders of leerlingen hier zorgen over hebben. Een onderwerp als dit roept namelijk vaak vragen op bij ouders en ook voor leerlingen kan het een lastig en emotioneel onderwerp zijn. Het is dus belangrijk om met hen in gesprek te blijven.

8. Hoe zie een cultuursensitieve les eruit?

Cultuur en religie hebben vaak een grote invloed op de relationele en seksuele vorming van leerlingen. Het is belangrijk om de sociaal-culture verschillen tussen leerlingen te erkennen en ook tijdens je les hier ruimte voor te geven.

9. Hoe houd je rekening met verschillende ontwikkelingsniveaus?

Voor elke leeftijdsgroep is het belangrijk om een lesaanbod te maken dat past bij de ontwikkelingsfase. Op de basisschool zal er bijvoorbeeld voornamelijk aandacht besteed worden aan hygiëne, het respecteren van ieders grenzen en het opbouwen van vriendschappen.

10. Wat te doen bij onrust?

Wanneer je als school onrust merkt bij leerlingen of ouders over dit onderwerp en je deze niet zelf kan oplossen, kan je altijd terecht bij het adviespunt van Stichting School en Veiligheid. Ook hebben zij een calamiteitenteam als dat nodig is.

Op de website van de PO-Raad vind je nog meer praktische tips en online hulpmiddelen over seksuele vorming op school.