Schermverslaving bij peuters in beeld
In oktober 2024 nodigde het consumentenprogramma Kassa de Nederlandse babybreinspecialist Marion van den Heuvel en Belgisch kinderpsychiater Theo Compernolle uit om een kort onderzoek uit te voeren naar de impact van tabletgebruik op peuters. Zij maken zich namelijk grote zorgen over het toenemende schermgebruik bij jonge kinderen. De schermtijd van kinderen tussen de 0 en 10 jaar is in het afgelopen decennium verdubbeld. Kinderen van 0 tot 6 jaar zitten ondertussen al gemiddeld 99 minuten per dag achter een scherm. Hoe dit direct het gedrag van een peuter kan beïnvloeden laten de twee wetenschappers zien met dit korte experiment.
Voor het onderzoek reisden vier peuters tussen de 2 en 4 jaar met hun ouders af naar Tilburg University, waar ze na een korte speeltijd één voor één werden meegenomen naar een ingerichte speelkamer. Tijdens het experiment mogen de kinderen eerst spelen met hun eigen favoriete speelgoed en doen ze dit gezellig met hun ouders. Vervolgens legt de ouder een tablet op tafel. Zodra die aangaat legt het kind zijn speelgoed weg en kijkt aandachtig naar Nijntje, TikTak of de Teletubbies; programma’s geschikt voor zijn leeftijd. Bij deze programma’s communiceren ze met hun ouders. Als de aflevering is afgelopen begint één van de kinderen huilend te smeken om meer TikTak. Volgens Compernolle is dit illustratief voor het verslavende effect van schermgebruik bij jonge kinderen.
Bij het laatste onderdeel van het experiment krijgen de kinderen twee andere programma’s te zien: Paw Patrol en Cocomelon. Ondanks dat deze programma’s volgens Kijkwijzer geschikt zijn voor alle leeftijden, vinden de twee wetenschappers deze te complex voor jonge kinderen. Bij de deelnemende kinderen is dan ook te zien dat ze bij het kijken van deze programma’s niet meer reageren op de vragen van hun ouders. Van den Heuvel zegt hierover: “Als je kind niet reageert, dan weet je dat de content te zwaar is. Hij heeft al zijn hersencapaciteit nodig om dit te kunnen bevatten.” Het verslavende effect van deze complexe programma’s wordt nog duidelijker wanneer dit keer drie van de vier kinderen heftig reageren bij het wegnemen van de tablet.
Nog een probleem wat Van den Heuvel aankaart na dit experiment is het tekort aan ouderlijk toezicht tijdens de schermtijd. Een tv of tablet kan volgens haar alleen educatief zijn wanneer de ouder zelf ook meekijkt. Ook is het belangrijk dat de tablet niet wordt ingezet als troost, dit zou namelijk het verslavende effect nog verder versterken.
Hier kan je het volledige fragment van Kassa bekijken.
Een leuke kijktip! In de rubriek 'En nou is het afgelopen!' bespreekt Arjen Lubach zaken en fenomenen waarmee het volgens hem klaar moet zijn. Op 14 oktober waren dit drukke peuterprogramma's. Dezelfde soort programma's die volgens Van den Heuvel en Compernolle te complex zijn voor deze leeftijdscategorie. Zeker dus het kijken waard als je meer wilt weten of over leeftijdsgeschikte peuter-tv.
Hier is de rubriek van De Avondshow met Arjen Lubach te bekijken.